Korte beschrijving/Annotatie

Bevat o.a. haar meesterwerk 'Eva'en haar beroemde en actuele essay 'Vaderlandsliefde, Mensenliefde en Opvoeding' in hedendaagse spelling en een bonte verzameling van commentaren.

Tekst achterflap

De natuur had zich in een sombere waas gestoken, stil en droef was het om het graf. De kist was bedekt met een kleed waarvan het zwarte vlak door geen enkel bloemstuk werd gebroken. Ze werden haar in de geest toegedacht door haar vriendin Marianne Tellegen: Voor mij staan donkerrode anjelieren, dark flowers of passion. Bloemen van hartstocht, háár bloemen.Want hartstochtelijk was zij, hartstochtelijk haar wezen, hartstochtelijk haar werk.Van een felle bewogenheid, als wij in Holland niet gewend zijn. Een felheid en bewogenheid die de nuchtere Hollander afstoten. Maar zij, die zich aan die gloed, die hartstocht gewarmd hebben, zullen de herinnering altijd meedragen. ‘Zij wilde onvermoeibaar uitkijken naar mensen om lief te hebben en die haar liefhadden. Mensen voor wie ze haar hele hart kon openen zonder dat ze haar krenkten en beschaamden. Ze wilde hun tranen drogen en daarvoor moesten de anderen dan ook haar tranen drogen zodat beiden rijker en blijer zouden zijn dan daarvoor... Maar eenzaamheid, vernedering en onzekerheid hadden haar zelfvertrouwen geschonden. De vrees voor pijn trilde aanhoudend in haar wezen en deden haar pogingen om anderen tegemoet te treden teniet... Ze voelde zich zoals in een oude, benauwde droom van jaren geleden. Ze stond in nacht en nevel boven op de spits van een hoge toren, rechtop in doodsangst verstard. Ze wist dat elke beweging haar dood betekende en alleen roerloosheid haar redden kon... Zo bleef ze nu in een plotselinge en algehele verdoving naast de tafel staan en bewoog niets alsof die bewegingloosheid haar redding was... Zolang ze het kon volhouden... Ze hield die verdoving met alle macht om zich heen, als een kleed dat een wonde naaktheid dekt.’ (Heleen) Marie Anne Tellegen heeft de belofte aan Carry van het onafhankelijke vrouwenleven ingelost. Twintig jaar na haar dood schreef zij: Een vrije geest alleen kan leven op een menswaardige wijze.

Slogan/Promotie

Een bonte verzameling van commentaren en reacties op haar werk waaronder het ontroerende I.M. van haar gewezen hartsvriendin Marianne Tellegen. Tweede vermeerderde druk.

Biografie

Carry van Bruggen groeit op in een groot joods gezin. Ze publiceert naast journalistiek werk een groot aantal romans, die tijdens de tweede feministische golf in de jaren zeventig herontdekt worden. Het meest bekend is Carry van Bruggen vooral geworden door haar meer filosofische werk: 'Prometheus' en 'Hedendaags fetisjisme' over het verschil tussen individueel en collectief gedrag en de positie van minderheidsgroepen. Indië Carry van Bruggen wordt geboren in een kinderrijk (17) gezin in Smilde, maar verhuist al snel naar Zaandam. Daar volgt ze een opleiding tot onderwijzeres. Vanaf 1900 geeft ze les in Amsterdam. In de hoofdstad krijgt ze door toedoen van haar broer Jacob Israël contact met de culturele wereld. In 1904 trouwt ze met de journalist Kees van Bruggen. Het echtpaar krijgt twee kinderen en brengt enkele jaren in Nederlands-Indië door waar Van Bruggen hoofdredacteur wordt van de Deli-Courant. Carry vertaalt, schrijft recensies, verhalen en romans. Ze debuteert met de bundel 'In de schaduw' over haar joodse jeugd en haar weinig positieve herinneringen aan Indië. Haar eerste romans zijn sterk door het naturalisme bepaald, in later werk gaat het haar meer om ‘subjectieve zelfverdieping’. Het door Frans Coenen zeer bewonderde 'Heleen' is daar een voorbeeld van. De rol en de positie van de vrouw komt in die roman, ‘waarom alles is zoals het is’, voor het eerst duidelijk naar voren. In 1914 gaan Carry van Bruggen en haar man uit elkaar. Zij gaat in Laren wonen en voorziet door lesgeven en het houden van lezingen (soms honderd per jaar!) in haar onderhoud en dat van haar kinderen. De huwelijksperikelen verwoordt ze in 'Een coquette vrouw'. Ze pleit voor een dienstbare liefde die niet vernederend is. Tijdens de oorlogsjaren werkt ze al aan 'Prometheus' (1919), één van haar belangrijkste geschriften. Van Bruggen constateert een scherpe tegenstelling tussen het collectief en het individu. Het collectief streeft naar absoluut geldende regels, het individu relativeert zekerheden en twijfelt aan het algemeen geaccepteerde. Van Bruggen is zich van die positie, als Jodin en als vrouw, sterk bewust. Over dat ‘anders – zijn’ schrijft ze het meest expliciet in de roman 'Eva', waarin ook seksualiteit als synthese uit liefde en erotiek, een belangrijke rol speelt. Lange tijd zijn de roman 'De verlatene' en de verhalenbundel 'Het huisje aan de sloot' Van Bruggens populairste boeken, tijdens de tweede feministische golf komt vooral 'Eva' in de belangstelling te staan. 'In Hedendaags fetischisme' ontmaskert Van Bruggen de taal van een bepaalde sociale categorie als een onoirbare manier om jezelf te onderscheiden. Depressie In 1920 hertrouwt Carry van Bruggen met de 21 jaar oudere kunsthistoricus Adriaan Pit. Tijdens de gelukkige eerste huwelijksjaren publiceert zij voornamelijk verhalen met melancholieke herinneringen aan het verleden. Al tijdens het schrijven van 'Eva' heeft Van Bruggen last van neerslachtigheid. Het jarenlange onvermoeibare harde werken eist zijn tol. Tijdens een lezing in 1928 wordt zij onwel. Ze komt in een diepe depressie terecht, waar zij, ondanks een intensieve verpleging niet meer uitgeraakt. Behalve onder haar eigen naam heeft Carry van Bruggen in het begin van de twintiger jaren enkele minder gewaardeerde boeken gepubliceerd onder het pseudoniem Justine Abbing. Reputatie Ter Braak is enorm onder de indruk van haar 'Prometheus'. Het werk van Van Bruggen krijgt in de jaren zeventig weer veel aandacht. Het gaat in haar werk vooral om hoe (intellectuele) vrouwen tot zelfverwerkelijking kunnen komen in liefdevolle verhoudingen, waarin zij niet alleen een ondergeschikte rol moeten spelen. Over haar levens- en wereldbeschouwing publiceert J.M.J. Sicking in 1993 zijn proefschrift 'Overgave en verzet'.

Inhoudsopgave

Anthonie Donker Samenvattend voorwoord André de Ridder Gesprek met Carry van Bruggen 7 Annie Romein Het tekort van de vrouwenbevrijding 22 G. van Eckeren In memoriam Carry van Bruggen 33 Lidwien Derriks Taal als fetisj 38 Jerôme Heldring Weerzien met Carry van Bruggen 43 Marjoleine de Vos Ergens werkelijk in geloven 50 Carry van Bruggen Synagoogje in Zaandam/ Hakenkreuzler 51 Ruth Wolf Tirol, meer dan een reisverslag 65 Daniël Mok, red. Woede en droefenis bij het Hakenkreuzler 67 Diny Schouten Een apostolische Carry van Bruggen 69 Jacques Sicking Plaats in de literatuur- en cultuurgeschiedenis 71 Leibnahe gevoelens 1928-1932 ‘Kinderen, ik ben ziek...’ 74 Jacqueline Bel Bloed en rozen (over haar vroege modernisme) 76 Jaap Goedegebuure Carry van Bruggen en Jacob Israël de Haan 80 Jacques Sicking Eva – achtergronden en uiterlijkheden 84 Johannes Viator De invloed van Frederik van Eeden 97 Gaea Schoeters e.a. Eva, de opera en podcast 99 Evelien de Nooijer Het heilige bij Carry van Bruggen 105 Elsbeth Etty Gekleurde kralen, Van Bruggen op de planken 106 Carry van Bruggen Eva, De roman in nieuwe spelling 115 Het Joodsche Weekblad, 1941 Joods ondanks haarzelf 350 Fokkema & Ibsch Het modernisme bij Carry van Bruggen 353 Elrud Ibsch Zondebok of verzoening 372 Carry van Bruggen Over haar broer Jacob 388 Frans Coenen Over zijn vriendin Carry van Bruggen 390 Elsbeth Etty Eerste biografie van Carry van Bruggen 395 Jörgen Apperloo De Verlatene Vlogboek Video met link 398 Nel van Dijk De levensduur van een literair oordeel 400 Menno ter Braak In Memoriam Carry van Bruggen 414 Jacob Israël de Haan Daniël als de verlatene 416 Rob Nieuwenhuis Carry van Bruggen in Oost-Indië 417 Jan Fontijn Carry van Bruggen 1881-1932 419 Jane Fenoulhet The novel Eva and translation 427 Heleen van Duijn, PhD Our lives are pieces in a pattern 451 Heleen van Duijn, Eenheid in verscheidenheid 485 Lidy van Marissing Taal in ‘Hedendaags Fetisjisme’ 546 Elsbeth Etty Een vergeten schrijfster uit ’t stof gehaald 552 Annie Salomons Herinneringen uit de oude tijd 556 Jeroen Brouwers ‘Niet omdat ze dood wou zijn’... 562 Kees ’t Hart Honderd zoentjes 571 Carolien(tje) de Haan 4e tot 15e levensjaar in Zaandam 574 Bibliografie 594

Details